Ken ta  hasi ku otro loke e nò ke pa otro hasi kuné?

Ken ta  hasi ku otro loke e nò ke pa otro hasi kuné?                                                                                                             Naturalmente ami, ami i ami pasombra mi no tin kunes ku sobra!


Doktoor Moises Frumencio da Costa Gomez, hopi bia a bisa:

No hasi ku otro loke bo nò ke otro hasi ku bo”


Pregunta:

kiko tabata òf te ainda ta tumando lugá ku Doktoor mester a bisa e kos aki asina hopi bia?


Nos tur por mira ku hasta e estatua di Doktoor ketu bai a keda ta bisa e mesun kos. Awèl e ora e ta mas kla ku di dia ku Doktoor tabata papia ku su mes kolega polítikonan ku tabata kometé tur klase di froude den gobièrnu di Kòrsou. Ku otro palabra por bisa e sapatu aki ta sirbi tur e polítikonan korupto ku gobièrnunan di turno di Kòrsou a konosé. Ke men polítikonan korupto di Partido Nashonal di Pueblo i tambe esnan di e otro partidonan polítiko den gobièrnu.
Profesor doctor A.F. Paula tambe den su rapòrt “Historisch onderzoek naar de eigendomssituatie van plantage Gato” (Investigashon históriko tokante ken ta doño di plantashon Gato), a saka e mesun konklushon i a bisa bon kla:
Konkluyendo por wòrdu remarká ku gobièrnu ta kulpabel di seriamente a neglishá pa aktualisá su atministrashon tokante un kambio di tereno ku a tuma lugá 7 di òktober 1868. E negligensha aki, for di  aña 1970, ta e mayó kousa i ainda ta mantené e bruamentu i e kontroversia ken ta doño di plantashon Gato.

Situashon kontroversia? Niun hende sa ken ta doño di tereno?

Profèsòr Paula, a bisa bon kla den su rapòrt ken ta e doñonan legítimo di plantashon Malpais. Profèsòr Paula a duna rekomendashonnan serio na gobièrnu pa aserká i kolaborá ku tur e herederonan pa asina por yega na un solushon korekto, manera ku ta skirbi den nos leinan, ku ta finansieramente posibel i na promé lugá un ku ta e solushon hustifiká pa e problema di tereno riba Gato. Tòg terkamente gobièrnu ta keda purba pa skonde su froude kometé den añanan 1970.
Den e añanan 1970, ku ta e promé periodo di gobièrnunan di turno despues di e lantamentu di 30 mei 1969, konsientemente plannan ku a wòrdu traha dor di e gobièrnunan korupto entre 1955 ku 1969, a wòrdu aprobá i ehekutá.

Mal gobernashon di polítikonan kulpabel na froude entre 1955 i 1969

E periodo entre 1955 i 1969, polítikamente a wòrdu marká dor di problemanan pa apliká Statüt. Den e periodo aki pa promé bia den historia, gobièrnu di Reino a pone medidanan  general riba gobièrnu di Kòrsou. Bestuurscollege di Kòrsou nò tabatin outoridat mas dor ku strukturalmente su atministrashon a wòrdu neglishá. Aki nos por papia di mal gobernashon dor di gobièrnunan di turno. Polítikonan tabatin negoshinan lukrativo i nan tabata atendé ku kitamentu di tereno pa despues bende esaki ku hopi ganashi. Aki nos mester papia di “toko di oro den toko”. Un notario ku a gana hopi plaka e tempu e tabata notario Ernst Cohen Henriquez. Pa “kasualidat” notario Ernst Cohen Henriquez i Doktoor Moises Frumencio da Costa Gomez i otronan ta e fundador nan di Partido Nashonal di Pueblo. Ainda nos ta keda ku e pregunta ken ta esnan ku Doktoor mester a atvertí asina hopi bia:

No hasi ku otro loke bo nò ke otro hasi ku bo”

Doktoor da Costa Gomez a bisa su koleganan di partido Nashonal e teksto aki asina hopi bia, te ku nan a kòrda pa laga skirbi esaki riba Doktoor su graf. E bos di Doktoor ku a atvertí nos asina hopi bia, a muri, promé ku su tempu, huntu ku Doktoor na aña 1966. Doktoor da Costa Gomez a keda silensio den su graf, pero loke ta skirbí, hende nò por ignorá, semper esnan ku ke bira konsiente por lesa esaki. Tur polítikonan a wòrdu kontaminá ku e viro “politikeria di abestrus” i e resultado ta ku nan tur a bira meskos ku esnan ku tabata tei promé.  Nan tur ta korupto, tur ta stima froude i terkamente nan tur ta uni pa skonde nan froudenan.

Mal gobernashon króniko di nos polítikonan ku gusta malgoberná Kòrsou asina hopi te ku nan a siña stima froude.

Mr. Ernst Cohen Henriquezs

Mr. Ernst Cohen Henriquezs, “Onchi Henriquez” tabata un di e kapitalistanan ku huntu ku Doktoor Da Costa Gomez a lanta Partido Nashonal di Pueblo.
Ernst Cohen Henriquez ta un di e notarionan ku a gana masha masha hopi plaka mes ku kumpramentu i bendementu di "tera di famia". Ernst Cohen Henriquez tabata traha huntu Commisie Eigendomsuitwijzing di Kadaster. E komishon aki tabata repartí terenonan na Kòsou. Den e buki “Honderd jaar codificatie in de Nederlandse Antillen van 1969, Ernst Cohen Henriquez ta broma kon su negoshinan tabata funshoná.
Na pagina 98 di dos alinea ta para:
Un di e delaster kasonan di fideicommis ku e tabata konosé, ta esun kaminda ku ainda e herederonan mester wòrdu investigá, esei ta esun di e herensha di Malpais.
Ernst Cohen Henriquez tabata sa òf por lo ménos mester a buska pa haña sa ku un otro miembro di su mes famia, Sol Cohen Henriquez, tabata miembro di korte kolonial di gobernador de Rouville. Sol Cohen Henriquez tabata sa ku e herederonan di plantashon Malpais (a) Gato a wòrdu rekonosé na aña 1868.
Gobernador de Rouville a saka dekreto  439 riba 30 yüli 1868 kaminda a duna un resúmen limitativo di esnan ku na e momento e por a bin remarke di e herensha di defuntu viuda Sybrecht van Uytrecht. Ernst Cohen Henriquez tabatin un agènda skondí. Novèmber 1968 Ernst Cohen Henriquez tabatin un kombersashon ku Gerardus Lazaro Ferero ku tabata atministrador, agente representadó i heredero di plantashon Malpais. E kombersashon tabata tokante di bendementu di plantashon Malpais. E forma ku Ernst Cohen Henriquez sa hasi negoshi ta konosí. Ernst Cohen Henriquez a konta tur su koleganan den gobièrnu di e nogoshi i ku ta hopi difísil pa rekonosé e herederonan di plantashon Malpais despues di 150 i p’esei den e kaso aki mester wòrdu improvisá.
Pa “kasualidat” Ernst Cohen Henriquez,  na kuminsamentu di 1969 a disidí di sera su kantor di notario pa bai biba na Hulanda. Tambe ta hopi “kasualidat” ku Domeinbeheer a hasi un oferta na aña 1972 pa kumpra plantashon Malpais. Konsientemente Kadaster a ignorá pa midi plantashon Malpais kompletamente. Gatu so a wòrdu midí na 1974. A midi plantashon Malpais parsialmente . E heredero legítimonan te ku awe ta den korte kontra un kadena di polítikonan korupto ku ta wòrdu di spònser dor di krímen organisá.

Sinkuenta aña despues ku Doktoor a muri, ainda nos ta wòrdu atvertí

No hasi ku otro loke bo nò ke otro hasi ku bo”

Comments

Popular posts from this blog

Overheid van Curaçao tracht het gerecht te besmetten met "struisvogel poletiek"

Gobièrnu di Kòrsou ke skonde patras di mesa bèrdè.

Wie doet een ander hetgeen hij niet wenst dat een ander tegen hem doet? Ikke, ikke,ikke, natuurlijk zodat de rest mag stikken.